Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
351
351
352
352
353
353
354
354
355
355
356
356
357
357
358
358
359
359
360
360
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.016012">
                <pb pagenum="711" xlink:href="016/01/358.jpg"/>
              mans ſapientiam diuinam laudare, imminuit
                <lb/>
              dum de camelo loquitur. </s>
              <s id="s.016013">Cuius ſtructuram
                <lb/>
              more muliercularum in ſolam Dei potentiam
                <lb/>
              refert, atque voluntatem, tanquam laudabi­
                <lb/>
              lius ſit inconnexa quàm coniuncta fabricaſſe.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016014">Ita(vt dixi) miſer hic vbi ad res quæ ſenſibus
                <lb/>
              percipi poſſunt deuenit, falſus perpetuò at­
                <lb/>
              que abſurdus deprehenditur. </s>
              <s id="s.016015">Turpiore inſa­
                <lb/>
              nia illa in fine addit, quæ ſenſum nullum con­
                <lb/>
              tinent, quaſi aſinis ſcribat, atque imponat:
                <lb/>
              tanquam aliquis hic vir ſit, qui nihil à pueri­
                <lb/>
              lis differat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016016">331. Pari ruditate & imperitia fucis quibuſ­
                <lb/>
              dam Rhetoricis, & frigidis ſophiſmatibus, vt
                <lb/>
              imperitam plebem decipiat, in ſeriis rebus lu­
                <lb/>
              dit. </s>
              <s id="s.016017">Si iocari in omnibus ſufficit, quid opus
                <lb/>
              eſt ſtudiis amplius diſciplinarum? </s>
              <s id="s.016018">imò ne arti­
                <lb/>
              bus quidem? </s>
              <s id="s.016019">omnes ſtudete rhetoricæ ſed non
                <lb/>
              Ariſtotelis, aut Ciceronis: ſed nebulonis. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016020">332. In tractu ſcobs educitur, atque ita
                <lb/>
              ſcinditur melius. </s>
              <s id="s.016021">Hic homo aut omninò ru­
                <lb/>
              dior aſino eſt, aut diſſimulat ſe intelligere,
                <lb/>
              quorum vitiorum neſcio quod ſit deteſtabi­
                <lb/>
              lius. </s>
              <s id="s.016022">Sed pulchrum eſt, cum ſuas ineptias pro
                <lb/>
              cauſis rerum affert. </s>
              <s id="s.016023">Nam tractus cum impe­
                <lb/>
              tu magno plus eſſe vno cum magno impetu.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016024">At de hoc non minor eſt dubitatio, quàm de
                <lb/>
              primo quæſito. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016025">333. De planis cum locus, & verba mu­
                <lb/>
              tata ſint, ſuperfluum eſſet reſpondere, ne ta­
                <lb/>
              men ſua calumna occulta ſit, quid mirum eſt
                <lb/>
              contangi videri quoad ſenſum, ratione co­
                <lb/>
              gnoſcere aërem interceptum: at hoc familiare
                <lb/>
              eſt huic viro, ex muſcis elephantes facere:
                <lb/>
              ipſos elephantes non videre. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016026">333. Hic contra Hippocratem, contra Ga­
                <lb/>
              lenum, qui in libris de Elementis, experimen­
                <lb/>
              to id probant, conatur ſuo more vtiliſſimum
                <lb/>
              medicinæ præceptum, ad perniciem humano­
                <lb/>
              rum corporum non minus, quàm animorum
                <lb/>
              natus, ſuis ſolitis meris nugis euertere. </s>
              <s id="s.016027">Sed
                <lb/>
              pulchrum eſt, cum in paucis adeò verbis af­
                <lb/>
              firmat, negat, fruſtráque damnat. </s>
              <s id="s.016028">Nam de An­
                <lb/>
              tilogiis palàm eſt me neminem irridere, cùm
                <lb/>
              etiam multò caſtigatiores non ob has nugas
                <lb/>
              quas obiicit, ſed alia maioris ponderis, nuper
                <lb/>
              in publicum prodituri ſint. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016029">337. Hic iam non
                <expan abbr="mecũ">mecum</expan>
              , ſed
                <expan abbr="">cum</expan>
              veritate ipſa
                <lb/>
              diſceptat. </s>
              <s id="s.016030">Rectà feruntur quæcunque impel­
                <lb/>
              luntur, vt lapides quamdiu ab impetu ſuſti­
                <lb/>
              nentur. </s>
              <s id="s.016031">Oculus docet, nulla ratio aduerſatur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016032">Nam quàm adducit, calumniam meram, &
                <lb/>
              ruditatem eius declarat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016033">339. Stolidus non intelligit difficultatem,
                <lb/>
              ideo negat, quòd adeò Galenus admiratur: in­
                <lb/>
              de falſa adducit in medium. </s>
              <s id="s.016034">Et præter id putat
                <lb/>
              membra per ſe ac anima moueri, cùm à ſpi­
                <lb/>
              ritibus moueantur: nam ſpiritus facultatem,
                <lb/>
              & impulſum ab anima recipiunt, ipſi autem
                <lb/>
              mouent. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016035">340. Impudenter ſuo more culpat ordinem
                <lb/>
              quaſi viri illi in eodem genere diſciplinarum
                <lb/>
              de quo ratio ſua concludit, ſcripſiſſent. </s>
              <s id="s.016036">Ibi
                <lb/>
              dum gloriatur, ſe dupliciter vituperat: & quod
                <lb/>
              genus doctrinæ ſuæ quale ſit docet, ſophiſti­
                <lb/>
              cum ſcilicet, & inane, & quod falſi crimine
                <lb/>
              ex coniectutis accuſari poteſt: nam ego qui
                <lb/>
              Mercurij quatuor æquationis orbium motus
                <lb/>
                <foreign lang="grc">φαντασία</foreign>
              concipere poſſum, quædam illius ar­
                <lb/>
              gumenta vix aſſequor. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016037">341. Peſſimus hic nebulo, nec vnquam ſi­
                <lb/>
              ne præfatione nominandus à ſuis moribus me
                <lb/>
              vult plagiarij crimine accuſare. </s>
              <s id="s.016038">Inquit me
                <lb/>
              aliena ſcribere geometrica, arithmetica, mu­
                <lb/>
              ſica. </s>
              <s id="s.016039">Primùm quæro metopoſcopia à quibus
                <lb/>
              ante nos tradita ſunt? </s>
              <s id="s.016040">Similiter in geometria,
                <lb/>
              arithmetica, & muſica, quid acceptum ſit ab
                <lb/>
              aliis, cùm edita erunt, ſi poteſt, obiiciat? </s>
              <s id="s.016041">De
                <lb/>
              tribus elementis, de eorum frigiditate, de dua­
                <lb/>
              bus tantùm qualitatibus, de æthere, de vrinis
                <lb/>
              innumeráque alia in medicina & naturali
                <lb/>
              philoſophia inuenta, cui authori audebit aſ­
                <lb/>
              cribere? </s>
              <s id="s.016042">Sed ſi pro quolibet mendacio illi pi­
                <lb/>
              lus non ampliùs rediturus excideret, profectò
                <lb/>
              iam totus glaber eſſet: nonne iam illum pu­
                <lb/>
              det tam enormíum ac manifeſtorum menda­
                <lb/>
              ciorum? </s>
              <s id="s.016043">Inde conuerſus ad poëtas, quas ine­
                <lb/>
              ptias profert, quam temerario auſu iudex in­
                <lb/>
              ter Homerum ac Virgilium à ſeipſo conſtitu­
                <lb/>
              tus, furorem poëticum referre conatur, ſed fu­
                <lb/>
              rorem video, poëtam non video. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016044">
                <foreign lang="grc">Ἐκεῖνον εἴργειν τεῡκρος ἐξεφίεται
                  <lb/>
                σκήνης ὔπαντον μηδ̓ ἀφίεναι μόνον. </foreign>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016045">342. Cùm de fine cognoſcendi agamus, ille
                <lb/>
              de fine entium non nouo exemplo interpre­
                <lb/>
              tatur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016046">343. Non recitat fideliter verba noſtra:
                <lb/>
              forſan error fuit anagnoſtæ, vel typographi.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016047">Mediocris ad maximum comparatus, prauus
                <lb/>
              dicitur: humidum multum, mediocréque idem.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016048">Quoniam tria ſunt, maximum, mediocre &
                <lb/>
              nullum, exiguum autem pro nullo habetur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016049">Attractio quæ eſt facultas nutricis animæ,
                <lb/>
              non trahit vt ſol, vel ignis, reliquáque quæ
                <lb/>
              ſic citata magis trahunt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016050">344. Hic recté monet: gratias illi habeo,
                <lb/>
              vtinam hoc ſæpe feciſſet. </s>
              <s id="s.016051">Sed dum ſcribebam,
                <lb/>
              malui inutilia addere quam vtilia prætermit­
                <lb/>
              tere: nam quæ omiſi, reſtituere non poſſum
                <lb/>
              amplius, exciderunt enim multa: quæ perpe­
                <lb/>
              ràm addidi præcidere poſſum. </s>
              <s id="s.016052">De lupo demi­
                <lb/>
              ror cur obiicias illa, cum ego experimentum
                <lb/>
              vidiſſe me referam, & rationem reddam cur
                <lb/>
              non ſemper id eueniat. </s>
              <s id="s.016053">Quæ ex Ariſtotele
                <lb/>
              transfert, non ſunt cauſæ ſympathiæ, aut anti­
                <lb/>
              pathiæ, ſed inimicitiarum, aut amoris, Sunt
                <lb/>
              autem quinque, ſi diligentius diſtinguantur:
                <lb/>
              natura iracunda, vt quorundam canum, qui
                <lb/>
              omnibus infeſti ſunt: ſunt enim ſimiles ægris.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016054">Cibus communis, aut cùm vnam alteri cibus
                <lb/>
              eſt. </s>
              <s id="s.016055">Venus loca & parata noxa ſibi, vel proli.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.016056">At de antipathia, & ſympathia, & faſcinatio­
                <lb/>
              nibus ſatis alibi dictum eſt. </s>
              <s id="s.016057">De hircino ſan­
                <lb/>
              guine, & adamante, nondum conſtat illi an
                <lb/>
              ſit verùm, & tamen de hoc diſputat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016058">347. Turpiſſimè vides debacchari propter
                <lb/>
              errorem, quem quis mihi ſani capitis impu­
                <lb/>
              tauerit? </s>
              <s id="s.016059">Indicio eſt non habere meliora quæ
                <lb/>
              obiicit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016060">344. Non diſtinguit curationem doloris à cu­
                <lb/>
              ratione cauſæ. </s>
              <s id="s.016061">Curatur dolor ſic etiam teſte
                <lb/>
              Hippocrate. </s>
              <s id="s.016062">Cauſa etiam non per ſe: ſed quan­
                <lb/>
              doque quaſi fortuito calore naturali confir­
                <lb/>
              mato. </s>
              <s id="s.016063">De Græculo non noui, ſed inuentum
                <lb/>
              putabam meum. </s>
              <s id="s.016064">Ideò tanto veriorem cauſam
                <lb/>
              reddidiſſe opinor, poſtquàm duo caſu
                <expan abbr="quodã">quodam</expan>
                <lb/>
              ex præſcripto in eandem deuenimus
                <expan abbr="opinionẽ">opinionem</expan>
              . </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.016065">349. Reſponſum eſt in ipſo opere in tertia
                <lb/>
              editione, quod eam quæſtionem duxerim eſſe
                <lb/>
              neceſſariam ſcitu. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>