Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
712
"
xlink:href
="
016/01/359.jpg
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016066
">350. Non ita, ſed per calumniam, & inſa
<
lb
/>
niam iurare debuerat. </
s
>
<
s
id
="
s.016067
">Vide quàm bene cohæ
<
lb
/>
reant verba illa ſomnio meo, & his quæ ſu
<
lb
/>
periùs dixerat? </
s
>
<
s
id
="
s.016068
">tantum abeſt, vt antea ſua
<
lb
/>
obrutum iri ſperem, ni forſan per obruere il
<
lb
/>
luſtrare intelligat? </
s
>
<
s
id
="
s.016069
">quod genus expoſitionis
<
lb
/>
apud ipſum exemplo frequenti non caret. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016070
">355. Natat in ſua peripaterica Theologia
<
lb
/>
dicens, ſi intelligens, & quod intelligitur eſ
<
lb
/>
ſet vnum, primæ mentes quantitatem cœlum
<
lb
/>
intelligendo adipiſcerentur? </
s
>
<
s
id
="
s.016071
">Reſpondeo ha
<
lb
/>
bere quantitatem illam intellectum: nam non
<
lb
/>
aliter intelligendo mouerent, niſi quod &
<
lb
/>
& quo, & per quid mouerent intelligerent.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.016072
">At ibi nulla eſt compoſitio, neque diuerſitas:
<
lb
/>
eſt igitur intelligentia rei, & quod intelli
<
lb
/>
gitur, & quod intelligit idem. </
s
>
<
s
id
="
s.016073
">Ideò intelli
<
lb
/>
gentiæ meritò appellari poſſent, ſi Romani
<
lb
/>
ſub hoc ſignificato recepiſſent. </
s
>
<
s
id
="
s.016074
">At non erat
<
lb
/>
illis cognitum, quædam eſſe quæ cum ſua
<
lb
/>
operatione, & obiecto eandem eſſe poſſent.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.016075
">Inde homo cattus irridet noſtram Dialecti
<
lb
/>
cam, non abſimilis puero octo annorum cu
<
lb
/>
iuſdam affinis mei, qui patrem ſuum ad diſ
<
lb
/>
putationem de ſuis quiſquiliis tum fratrem
<
lb
/>
natu maiorem valde eruditum inuitabat, eos
<
lb
/>
neſcire quæ non profiterentur exiſtimans.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.016076
">Deinde victus dicebat, non putabam vos ſci
<
lb
/>
re tantum de conſtructione, & ratione ſer
<
lb
/>
monis Latini. </
s
>
<
s
id
="
s.016077
">Ita hic vir quòd non profitea
<
lb
/>
mur Dialecticam, putat nos neſcire. </
s
>
<
s
id
="
s.016078
">Vtinam
<
lb
/>
velit adeò inſanire, vt aliquod magnum pi
<
lb
/>
gnus deponat in ea arte, dico etiam in ſophiſ
<
lb
/>
matibus, videbit an longè peritiores ſimus
<
lb
/>
in eo genere, quàm in Mathematicis? </
s
>
<
s
id
="
s.016079
">vix que
<
lb
/>
ipſi ceſſuros Chryſippo, ſi reuiuiſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.016080
">Verùm
<
lb
/>
quod ille magnifacit ob inopiam bonorum
<
lb
/>
ſtudiorum, nos ob eorundem copiam, & no
<
lb
/>
bilitatem negligimus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016081
">357. Admiratur verba illa: Intellectus quo
<
lb
/>
tenuior, eò diuturnior, primùm tenue &
<
lb
/>
craſſum ad corpora, non ad mentes pertinent
<
lb
/>
deinde æterna incrementi vitæ erunt capa
<
lb
/>
cia, aliquid æterno maius erit: aliquid etiam
<
lb
/>
æterno breuioris vitæ æternum? </
s
>
<
s
id
="
s.016082
">Si in talibus
<
lb
/>
dubitaſſet, excuſatione dignus erat. </
s
>
<
s
id
="
s.016083
">Itaque
<
lb
/>
ſubtilitatem illam puritatem eſſe intelligat, &
<
lb
/>
ſimplicitati propinquitatem quàm maiorem,
<
lb
/>
& minorem eſſe ſi negat? </
s
>
<
s
id
="
s.016084
">negat & illarum or
<
lb
/>
dinem ad Dei comparationem. </
s
>
<
s
id
="
s.016085
">Ego certè ge
<
lb
/>
nus illud ſimplicitatis, puritatis, & ſubtilitatis
<
lb
/>
homini cognitum eſſe nego, quadam tamen
<
lb
/>
ſimilitudine declaraui. </
s
>
<
s
id
="
s.016086
">Eſſe tamen conſtat
<
lb
/>
& declarari poteſt: quòd omnia quanto per
<
lb
/>
fectiora, tanto magis à corporea natura, à
<
lb
/>
compoſitione, à materia, & craſſitie quadam,
<
lb
/>
quæ ſecundum paronymiam dicitur, non ho
<
lb
/>
monymiam recedunt. </
s
>
<
s
id
="
s.016087
">Ea ſynceritas propin
<
lb
/>
quitas primo enti diuturnitatem malorem, id
<
lb
/>
eſt, in æternitate conſiſtentiam firmiorem
<
lb
/>
generat: velut ſi pes in arena veſtigium æter
<
lb
/>
num imprimeret, manifeſtum eſt etiam veſti
<
lb
/>
gij ſuperficiem adeſſe, eſſet tamen pes veſti
<
lb
/>
gio æternitatis magis particeps, & veſtigium
<
lb
/>
ſuperficie, quod vnum ex alio penderet. </
s
>
<
s
id
="
s.016088
">Ita
<
lb
/>
que & æterna varietatem in infinitate ſuſci
<
lb
/>
piunt, velut & mortalia in tempore. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016089
">358. Simili ſtupore admiratur verba illa in
<
lb
/>
telligens, quia ſubſtantia eſt, ideò quieſcit: di
<
lb
/>
cit, cœlum nonne eſt ſubſtantia? </
s
>
<
s
id
="
s.016090
">pulchre cœ
<
lb
/>
lum non verè ſubſtantia eſt, quia ſi ab intel
<
lb
/>
lectu ſeparatur, non eſt: ſi cum illo eatenus
<
lb
/>
eſt, quatenus illi coniunctum eſt, atque ideò
<
lb
/>
potentia quaſi eſt, & ob id in continuo motu
<
lb
/>
æternitatem. </
s
>
<
s
id
="
s.016091
">Subſtantia ergo iuxta parony
<
lb
/>
miam dicetur de intellectu principali, & cœlo
<
lb
/>
& de cœlo, & de iſtis inferioribus adhuc ma
<
lb
/>
gis. </
s
>
<
s
id
="
s.016092
">Sed de primo principio, & mentibus di
<
lb
/>
uinis pluſquàm ſecundum paronymiam, imò
<
lb
/>
nullo horum modorum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016093
">359. Sectione 14. ſimili afficitur errore,
<
lb
/>
quanquam ibi indignus venia: nam admoni
<
lb
/>
tus, volens tamen peccat. </
s
>
<
s
id
="
s.016094
">Primùm non ſe
<
lb
/>
quitur, hæc ſunt eiuſdem generis, ergo minùs
<
lb
/>
perfectione differunt, quàm quæ genere dif
<
lb
/>
ferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.016095
">Plus enim differt homo à brucho,
<
lb
/>
quàm bruchus ab albedine perfectione, ſicut
<
lb
/>
linea magna plus longitudine à parua differt,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
parua à puncto. </
s
>
<
s
id
="
s.016096
">Deinde ſi animus noſter,
<
lb
/>
& ipſe intellectus rerum, non magis ſequitur
<
lb
/>
ipſum eſſe accidens, quòd ſit rerum intelle
<
lb
/>
ctus, quàm rerum intellectum eſſe ſubſtan
<
lb
/>
tiam, quòd ſit idem quod animus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016097
">362. Hic eſt error communis multis, qui
<
lb
/>
Archimedis inuenta non viderint: putat enim
<
lb
/>
maximas res vno argumento poſſe declarari:
<
lb
/>
at non ita eſt, ſed ſerie tota vnius maximi li
<
lb
/>
bri quandoque indigemus. </
s
>
<
s
id
="
s.016098
">Plures ſunt men
<
lb
/>
tes non vna tantùm, vt quidem magis, quam
<
lb
/>
Epicurus athei: non tamen poteſt oſtendi
<
lb
/>
vno, nec quatuor argumentis, ſed conſtruere
<
lb
/>
oportet integram declarationem ex multis
<
lb
/>
vniuerſi ordinem oſtendendo, velut Archime
<
lb
/>
des ex conorum multiplici ratione, & com
<
lb
/>
poſitione ſphæræ ex infinitis conis, propor
<
lb
/>
tionem ſphæræ ad maximum conum, inde to
<
lb
/>
tius extimæ ſuperficiei ad maximum circu
<
lb
/>
lum. </
s
>
<
s
id
="
s.016099
">Hæc verò potiſſima cauſa eſt ignoran
<
lb
/>
tiæ rerum, & fruſtratorum ſtudiorum, adeò
<
lb
/>
vt maxima pars hominum, quæ metam ſe
<
lb
/>
ſuperaſſe putat, vt noſtra ſæpia in dialecti
<
lb
/>
ca ne prima quidem rudimenta attigiſſe vi
<
lb
/>
detur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016100
">364. Scimus ſcabiem non eſſe titillatio
<
lb
/>
nem, nec multò minùs eſt dolor, vt ipſe ait: vn
<
lb
/>
de patet non breuitatis cauſa figura vti vt
<
lb
/>
nos, ſed errare: dolor enim in ſcabie eſt ſym
<
lb
/>
ptoma: ſed titillatio venerea eſt, qualis pru
<
lb
/>
ritus, qui eſt in ſcabie: atque vtrobique quæ
<
lb
/>
ritur expulſio infeſti humoris abſque dolore.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.016101
">quod in ſcabie non ſit dolor, vt plurimùm,
<
lb
/>
etiamſi ſuperfluum illud retineatur: at in fe
<
lb
/>
cibus, & vrina, cum violenter retinentur, do
<
lb
/>
lor accidit: tripliciter igitur in tam paucis
<
lb
/>
verbis peccat, dum alios perperàm repre
<
lb
/>
hendit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016102
">
<
emph
type
="
center
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
PERORATIO.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016103
">Hauſimus tandem hunc inſuauem labo
<
lb
/>
rem, vt pleraque alia difficilia, publicæ
<
lb
/>
vtilitatis cauſa, poſtquam res ipſa exemplo
<
lb
/>
non caruit, nec ſolùm hominum, ſed etiam
<
lb
/>
naturæ. </
s
>
<
s
id
="
s.016104
">Quicquid enim inſigne tulit, ac pla
<
lb
/>
nè admirabile, tanquam ſuummet opus irri
<
lb
/>
deret, peſte aliqua fœdauit. </
s
>
<
s
id
="
s.016105
">Elephantem cra
<
lb
/>
brones, delphinem aſili vexant. </
s
>
<
s
id
="
s.016106
">Non defuit
<
lb
/>
Homero Sagaris, Heſiodo Cercopes, Socrati
<
lb
/>
Antiochus Lemnius maſtiges: quamuis hi
<
lb
/>
diuini propè viri eſſent. </
s
>
<
s
id
="
s.016107
">At noſter hic calum-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>