Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001522
">
<
pb
pagenum
="
390
"
xlink:href
="
016/01/039.jpg
"/>
aquea parte. </
s
>
<
s
id
="
s.001523
">Hæc autem vel ignibus, vt in
<
lb
/>
pane: & pinguedine, quæ cocta non putreſ
<
lb
/>
cit: vel ſi humidum paucum ſit, vt in ſali
<
lb
/>
ta carne, frigido, & ſicco ſeruatur, qua
<
lb
/>
lis eſt aër dum mouetur. </
s
>
<
s
id
="
s.001524
">Nam aër cùm mo
<
lb
/>
uetur, frigidus eſt, & ſiccus: frigidus qui
<
lb
/>
dem ob naturam, ſiccus ob motum: motus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg151
"/>
<
lb
/>
enim exciccat. </
s
>
<
s
id
="
s.001525
">Ob hoc igitur aër immotus
<
lb
/>
corrumpit, quia humectat, nec tantùm,
<
lb
/>
quantum neceſſe eſt refrigerat: dum autem
<
lb
/>
mouetur, conſeruat, exccicans ob motum,
<
lb
/>
& vehementer refrigerans. </
s
>
<
s
id
="
s.001526
">Multa ergo cùm
<
lb
/>
aër exponuntur, corrumpuntur, quæ aliter
<
lb
/>
incorrupta manebant: alia ſeruantur, quæ
<
lb
/>
abſque aëris auxilio corrumperentur. </
s
>
<
s
id
="
s.001527
">Itaque
<
lb
/>
non ſolùm hæc, ſed alia, quæ inferiùs di
<
lb
/>
centur, à putredine ſeruantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001528
">A rancore au
<
lb
/>
tem & carie humida tuentur, & quæ aëris
<
lb
/>
motum prohibent: nam ab hoc ſiccantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001529
">Sed talia cùm ſint immodicè calida, vel ſic
<
lb
/>
ca, licet à putredine ignis auxilio præſerua
<
lb
/>
rentur, corrumperentur tamen abſque pu
<
lb
/>
tredine. </
s
>
<
s
id
="
s.001530
">De putredinis igitur cauſis ac gene
<
lb
/>
ribus, & auxiliis ſatis dictum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001531
">Reliquum
<
lb
/>
eſt igitur vt doceamus, ipſi Sacro liquori,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg152
"/>
<
lb
/>
de quo ſuprà diximus, nihil Elixir propin
<
lb
/>
quius eſſe, quod pater meus conſtruxit. </
s
>
<
s
id
="
s.001532
">O
<
lb
/>
dorata pleraque ligna, & herbæ ardente
<
lb
/>
aqua excipiuntur, & in fimo ſepulta ſemi
<
lb
/>
putreſcunt, vnde
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dictum eſt ) tenuior
<
lb
/>
pars à terrea ſeparatur, inde diſtillatione
<
lb
/>
optimum quicquid eſt fæce ſola relicta de
<
lb
/>
trahimus. </
s
>
<
s
id
="
s.001533
">Dentes hoc firmant, & canos
<
lb
/>
retardat, concoctionem, memoriam, &
<
lb
/>
ſenſus iuuat, Sacro liquore, tametſi plures
<
lb
/>
in mediam prouehat ſenectam, longè in
<
lb
/>
feriùs.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg153
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001534
">
<
margin.target
id
="
marg149
"/>
Saporum na
<
lb
/>
tura.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001535
">
<
margin.target
id
="
marg150
"/>
Quatuor eſſe
<
lb
/>
genera pu
<
lb
/>
trednis de
<
lb
/>
monſtratur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001536
">
<
margin.target
id
="
marg151
"/>
Aer cur cor
<
lb
/>
rumpat quæ
<
lb
/>
dam, alia
<
lb
/>
ſeruet.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001537
">
<
margin.target
id
="
marg152
"/>
Elixir com
<
lb
/>
poſitio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001538
">
<
margin.target
id
="
marg153
"/>
Putridi, &
<
lb
/>
ignei caloris
<
lb
/>
differentia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001539
">At dices, ſi putridus calor corrumpit,
<
lb
/>
cur etiam non igneus, cùm eiuſdem ſit ge
<
lb
/>
neris? </
s
>
<
s
id
="
s.001540
">Hoc eſt, quia igneus exterior eſt,
<
lb
/>
putridus autem intimus: ob hoc igneus cùm
<
lb
/>
ad ſe trahat, & ſiccando, trahendo ſiccat
<
lb
/>
interiora, & putredinem prohibet. </
s
>
<
s
id
="
s.001541
">Putri
<
lb
/>
dus quamvis ſiccet, cùm intimus ſit, & ad
<
lb
/>
ſe trahat
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
omnis enim calor ad ſe trahit
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
interiora humectat, & putrefacit. </
s
>
<
s
id
="
s.001542
">Putridus
<
lb
/>
igitur cum igneo conuenit, quòd & ipſe ſic
<
lb
/>
cet, & generet: & cum naturali, quòd in
<
lb
/>
penetralibus iaceat, & corrumpat. </
s
>
<
s
id
="
s.001543
">Ob id
<
lb
/>
putridus calor, medius rectè dictus à qui
<
lb
/>
buſdam inter igneum, & naturalem. </
s
>
<
s
id
="
s.001544
">Nam
<
lb
/>
ſubſtantia ſimilis eſt igneo, ſitu in compa
<
lb
/>
ratione ad alimentum naturali: nam ſemper
<
lb
/>
igneus extra alimentum poſitus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001545
">Sed di
<
lb
/>
ces, cur putridus calor veneni auctor eſt,
<
arrow.to.target
n
="
marg154
"/>
<
lb
/>
igneus omnibus reſiſtit venenis
<
emph
type
="
italics
"/>
?
<
emph.end
type
="
italics
"/>
Nam vul
<
lb
/>
nera ex venenatis animalibus profecta, ſi
<
expan
abbr
="
cã-denti
">can
<
lb
/>
denti</
expan
>
ferro vrantur, expertia fiunt: & me
<
lb
/>
dicamenta quælibet cùm vruntur, & in ci
<
lb
/>
nerem rediguntur, venenum eſſe deſinunt:
<
lb
/>
ſublimata autem ( ſic enim nunc quæ anti
<
lb
/>
quo tempore cocta vocabantur ) vt ſæpiùs
<
lb
/>
cocta fuerint, eò fiunt pernicioſiora, & ma
<
lb
/>
gis præſentanea ad mortem. </
s
>
<
s
id
="
s.001546
">Ratio eadem
<
lb
/>
eſt in putredine, & his quæ ſublimantur:
<
lb
/>
nam vbi calor augetur, & humidum non
<
lb
/>
finitur, vt in his, quæ coquuntur, aut pu
<
lb
/>
treſcunt, veneni vis exacerbatur: vbi verò
<
lb
/>
vruntur, quum omnis humida pars pereat,
<
lb
/>
& ſimul finiatur caliditas, vt in cinere, ne
<
lb
/>
ceſſe eſt, & veneni vim totam abſcedere.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001547
">Non abſurdè igitur quidam argento viuo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg155
"/>
<
lb
/>
ſublimato peſtem curabat, nam vi ignea
<
lb
/>
omne venenum finitur. </
s
>
<
s
id
="
s.001548
">Sic apud Auſonium
<
lb
/>
rectè:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Toxica zelotypo dedit vxor mœcha marito,
<
lb
/>
Nec ſatis ad mortem credidit eſſe
<
expan
abbr
="
datũ
">datum</
expan
>
<
lb
/>
Miſcuit argenti lethalia pondera viui,
<
lb
/>
Cogeret vt celerem vis geminata necem.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001549
">
<
margin.target
id
="
marg154
"/>
Ignis omni
<
lb
/>
veneno reſi
<
lb
/>
ſtit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001550
">
<
margin.target
id
="
marg155
"/>
Peſtis cura
<
lb
/>
cum argento
<
lb
/>
ſublimato.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001551
">Inde poſt pauca ſubiicit:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Ergo inter ſeſe, dum noxia pocula certant,
<
lb
/>
Ceſſit lethalis noxa ſalutiferæ.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001552
">Nam ( vt dixi ) argentum viuum ſubli
<
lb
/>
matum, ignis habet rationem. </
s
>
<
s
id
="
s.001553
">Verunta
<
lb
/>
men qui peſtem ſic curabat, plures medica
<
lb
/>
mento occidebat, quàm ſanaret. </
s
>
<
s
id
="
s.001554
">Si igitur
<
lb
/>
innoxium, & igneum medicamentum pa
<
lb
/>
retur, curare poterit. </
s
>
<
s
id
="
s.001555
">Illud tamen quale
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg156
"/>
<
lb
/>
cunque fuerit, vt etiam calida lintea exte
<
lb
/>
riùs appoſita, calorem debilitat naturalem.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001556
">At contraria ratione puellus, aut catulus
<
lb
/>
pinguis ventriculo applicatus, iuuat mul
<
lb
/>
tùm concoctionem, & calorem auget natu
<
lb
/>
ralem, quamvis non ſit idem calor, imò
<
lb
/>
à catuli calore etiam ſpecie differt. </
s
>
<
s
id
="
s.001557
">Ma
<
lb
/>
nifeſtum eſt igitur naturalem calorem,
<
lb
/>
cùm non offenditur ab alio naturali ca
<
lb
/>
lore, motu, vt igneum ab igneo confir
<
lb
/>
mari. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001558
">
<
margin.target
id
="
marg156
"/>
<
expan
abbr
="
Confirmãtia
">Confirmantia</
expan
>
<
lb
/>
calorem in
<
lb
/>
natum ven
<
lb
/>
triculi.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001559
">His explicatis ad elementorum hiſtoriam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg157
"/>
<
lb
/>
redeamus, quæ tria eſſe docuimus, aërem,
<
lb
/>
aquam, terram. </
s
>
<
s
id
="
s.001560
">Nec neceſſe fuit aërem
<
lb
/>
miſceri in generatione, quoniam calor ad
<
lb
/>
patiendum minimè aptus eſt: concurrunt
<
lb
/>
elementa vt materia, ideò terra & aqua ſuf
<
lb
/>
ficiebant. </
s
>
<
s
id
="
s.001561
">Sed nec vt calefacerent, quando
<
lb
/>
quidem alius calor fuit neceſſarius origine
<
lb
/>
cœleſtis, & ille etiam operi ſufficiebat, cum
<
lb
/>
duobus caloribus, veluti duobus principi
<
lb
/>
bus deteriùs res proceſſura fuiſſet, nec ele
<
lb
/>
menta frigida alieno calori, elementique
<
lb
/>
contrarij paruiſſent. </
s
>
<
s
id
="
s.001562
">Quinimò pugna quæ
<
lb
/>
dam hæc fuiſſet, non generatio. </
s
>
<
s
id
="
s.001563
">Admirabi
<
lb
/>
tur forſan aliquis, quòd in contradicen
<
lb
/>
tium libris aliter ſenſerim. </
s
>
<
s
id
="
s.001564
">Sed vbi opinio
<
lb
/>
nes antiquorum ſequi propoſitum fuit, hîc
<
lb
/>
verò docere veritatem. </
s
>
<
s
id
="
s.001565
">Cuius igitur cauſa
<
lb
/>
elementum aëris factum eſt? </
s
>
<
s
id
="
s.001566
">Vt ſubiicere
<
lb
/>
tur radiis ſiderum, illorúmque vires excipe
<
lb
/>
ret: adeò excipit, vt in repentinis mutatio
<
lb
/>
nibus non ſolùm animalia, ſed etiam plan
<
lb
/>
tas occidat, velut hoc anno M. D. XLIX.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg158
"/>
<
lb
/>
triduò citrangula omnia Liguriæ ſiccauit,
<
lb
/>
prodigio non leui. </
s
>
<
s
id
="
s.001567
">Cauſa eſt, quòd calori ſu
<
lb
/>
perueniens corpora tàm plantarum, quàm
<
lb
/>
animalium aperta offendit, & calorem, qui
<
lb
/>
intùs eſt, extinguit: non ita diuturnum
<
lb
/>
frigus, quod ſenſim obrepit, licet maius
<
lb
/>
longè fuerit. </
s
>
<
s
id
="
s.001568
">Hoc verò contingere non poſ
<
lb
/>
ſet, ſi ( vt ferunt) ſpontè eſſet calidiſſimus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001569
">Ob id verò & perſpicuus factus eſt, & fri
<
lb
/>
gidiſſimus, vt animalibus eſſet ſalubris, &
<
lb
/>
commodus, non vt nugantur, calidiſſimus
<
lb
/>
& humidiſſimus. </
s
>
<
s
id
="
s.001570
">Quod verò ad confirmatio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg159
"/>
<
lb
/>
nem huius ſententiæ eſt, arduámque diſſol
<
lb
/>
uit quæſtionem, eſt, quòd exhalantes toto
<
lb
/>
ore aërem excalefaciunt: quòd ſi conſtrictis
<
lb
/>
labiis exſufflent, infrigidant. </
s
>
<
s
id
="
s.001571
">Cauſam enim
<
lb
/>
hanc non aliam eſſe conſpicuum eſt, quàm
<
lb
/>
quòd cùm ſpontè ſit frigidus, cum impetu </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>