Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001901
">
<
pb
pagenum
="
399
"
xlink:href
="
016/01/048.jpg
"/>
vtuntur, quorum nullum venenoſum eſt adeò
<
lb
/>
vt radix. </
s
>
<
s
id
="
s.001902
">Deinde muſcæ parum habent, nec
<
lb
/>
firmiter. </
s
>
<
s
id
="
s.001903
">Miſcent
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
Lemniæ terræ, & lau
<
lb
/>
ri baccis & mithridato muſcas has 24. nu
<
lb
/>
mero, & ſalutare conficiunt medicamentum
<
lb
/>
pari pondere omnibus ſumptis. </
s
>
<
s
id
="
s.001904
">Quòd ſi non
<
lb
/>
aliud
<
expan
abbr
="
commodũ
">commodum</
expan
>
ferat mithridatum, & Lem
<
lb
/>
nia terra & baccæ lauri, venenis aduerſantur:
<
lb
/>
muſcæ verò vomitum ciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001905
">Sed in mure, ſi
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
ſit veſicco, magna vis erit. </
s
>
<
s
id
="
s.001906
">Nihil autem
<
lb
/>
prohibet arte parari mures ſenſim ad hoc
<
lb
/>
perductos cum caſeo & farina,
<
expan
abbr
="
iuniperíq;
">iuniperíque</
expan
>
ac
<
lb
/>
lauris baccis. </
s
>
<
s
id
="
s.001907
">Tertium eſt
<
expan
abbr
="
medicamẽtũ
">medicamentum</
expan
>
è ſan
<
lb
/>
guinibus, maximè ciconiæ. </
s
>
<
s
id
="
s.001908
">
<
expan
abbr
="
Demõſtrandũ
">Demonſtrandum</
expan
>
eſt
<
lb
/>
autem, hoc eſſe ſupremum aduerſus venena
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg196
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
præſidiũ
">præſidium</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.001909
">Omne enim quod veſcitur
<
expan
abbr
="
alimẽto
">alimento</
expan
>
,
<
lb
/>
dum integrum eſt
<
expan
abbr
="
alimentũ
">alimentum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
propriã
">propriam</
expan
>
retinet
<
lb
/>
vim
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
perfectam: cùm verò in
<
expan
abbr
="
nutrimentũ
">nutrimentum</
expan
>
<
lb
/>
tranſiuit,
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
acquirit eius quod nutritur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001910
">Verùm vel ſic aliquid retinet prioris naturę.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001911
">Nam calidiora ſunt corpora, quæ veſcuntur
<
lb
/>
auibus, quàm piſcibus, & aliis quàm lactucis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001912
">Sed cùm alimentum nutrire debet, in ſangui
<
lb
/>
nem tranſit medio itinere maior enim muta
<
lb
/>
tio eſt à ſanguine in ſubſtantiam
<
expan
abbr
="
membrorũ
">membrorum</
expan
>
,
<
lb
/>
quàm ex alimento in ſanguinem, ſeu
<
expan
abbr
="
tẽpus
">tempus</
expan
>
,
<
lb
/>
ſeu differentiam, ſeu media conſideraueris. </
s
>
<
s
id
="
s.001913
">Si
<
lb
/>
igitur in perfecta mutatione, nec tota vis
<
lb
/>
prior aboletur, in dimidio tum ſpatij, tum
<
lb
/>
actionis dimidium virium retinebit. </
s
>
<
s
id
="
s.001914
">Sanguis
<
lb
/>
igitur gallinæ ſerpentium carnibus nutritæ,
<
lb
/>
& longè melius ciconiæ ac gruis, quoniam
<
lb
/>
natura his aluntur, &
<
expan
abbr
="
abſq;
">abſque</
expan
>
corruptione mu
<
lb
/>
tantur, medius eſt inter veneni ciconiæ que
<
lb
/>
naturam. </
s
>
<
s
id
="
s.001915
">Quod verò medium eſt inter vene
<
lb
/>
num & naturam noſtram, quæ cum ciconiæ
<
lb
/>
natura ideo conuenit, quòd
<
expan
abbr
="
vtraq;
">vtraque</
expan
>
anima eſt,
<
lb
/>
ſanguineum
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
perfectum, alexipharma
<
lb
/>
cum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001916
">Igitur
<
expan
abbr
="
medicamentũ
">medicamentum</
expan
>
ex ſanguinib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001917
">promptè venenis auxiliatur. </
s
>
<
s
id
="
s.001918
">Accipere autem
<
lb
/>
præſtat non ſolùm ciconias, ſed & anates:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
<
lb
/>
hę deuorant ſcorpios ac rubetas. </
s
>
<
s
id
="
s.001919
">Accedit alia
<
lb
/>
ratio, quòd in ciconiis ſanguis talis iam eſt,
<
lb
/>
vt non à venenis patiatur:
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
ideo ſimilem
<
lb
/>
in corpore noſtro retinens vim, vt ab illis
<
lb
/>
minus patiatur efficit. </
s
>
<
s
id
="
s.001920
">Dicemus autem & de
<
lb
/>
lapide, & de aliis inferius: ſed quod maxi
<
lb
/>
mum eſt, oleum eſt, quod arteriis illitum, ve
<
lb
/>
nena curat. </
s
>
<
s
id
="
s.001921
">Nec hoc eſt, de quo nuper dixi
<
lb
/>
mus, ſed eſt alterius generis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001922
">
<
margin.target
id
="
marg189
"/>
Venenum
<
lb
/>
quod ſtatim
<
lb
/>
occidit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001923
">
<
margin.target
id
="
marg190
"/>
Venena quæ
<
lb
/>
ad tempus
<
lb
/>
occidunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001924
">
<
margin.target
id
="
marg191
"/>
Fontis mira
<
lb
/>
proprietas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001925
">
<
margin.target
id
="
marg192
"/>
Hauſti tem
<
lb
/>
poranei ve
<
lb
/>
neni indicia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001926
">
<
margin.target
id
="
marg193
"/>
Venena eſſe
<
lb
/>
quæ actu ſo
<
lb
/>
lo occidant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001927
">
<
margin.target
id
="
marg194
"/>
Precatio ad
<
lb
/>
uerſus vene
<
lb
/>
na.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001928
">
<
margin.target
id
="
marg195
"/>
Mus & muſ
<
lb
/>
cæ napelli
<
lb
/>
fera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001929
">
<
margin.target
id
="
marg196
"/>
Ciconiæ ſan
<
lb
/>
guinem ve
<
lb
/>
neno ad ver
<
lb
/>
ſari vehe
<
lb
/>
menter de
<
lb
/>
monſtratur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001930
">At poſtquam in hos ſermones incidimus,
<
lb
/>
haud abs re eſſe puto illud quærere: quonam
<
lb
/>
pacto oleum parari poſſit, quod illitum arte
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg197
"/>
<
lb
/>
riis cogat venenum extrudi vomitu, aut pur
<
lb
/>
gatione, vel ſudore, vel vrina. </
s
>
<
s
id
="
s.001931
">Certum eſt me
<
lb
/>
tallicum eſſe oportere, quod
<
expan
abbr
="
validiſſimũ
">validiſſimum</
expan
>
eſſe
<
lb
/>
debet. </
s
>
<
s
id
="
s.001932
">Vidi ego
<
expan
abbr
="
quandoq;
">quandoque</
expan
>
tale, & ſolo pon
<
lb
/>
dere quod eſſet metallicum haud dubiè con
<
lb
/>
iectaui. </
s
>
<
s
id
="
s.001933
">Oportet & ex veneni natura illud
<
lb
/>
eſſe: nam immodica caliditate, vt dictum eſt,
<
lb
/>
delet prius conceptam malam vim: & ſimili
<
lb
/>
tudine auocat exteriùs quod nocet, & con
<
lb
/>
trarietate pellit. </
s
>
<
s
id
="
s.001934
">Oportet & diſcutientem illi
<
lb
/>
non paruam ineſſe vim, & rurſus aduerſus
<
lb
/>
venena ipſa contrarietatem quandam, quæ
<
lb
/>
duo laſeris ſucco conueniunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001935
">Igitur quę pro
<
lb
/>
pellere venenum debent, metallica eſſe vene
<
lb
/>
na neceſſe eſt: non in acerbiſſima & calidiſſi
<
lb
/>
ma & diſcutientia, & venenis quodammodo
<
lb
/>
contraria. </
s
>
<
s
id
="
s.001936
">Horum igitur materia his
<
expan
abbr
="
cõſtare
">conſtare</
expan
>
<
lb
/>
poteſt, Myſi & auripigmento, & laſeris ſuc
<
lb
/>
co, & gentiana, & pinguedine
<
expan
abbr
="
ſerpentũ
">ſerpentum</
expan
>
ve
<
lb
/>
nenoſorum, & aconito: quòd ſi cuipiam terrę
<
lb
/>
ex his plura inſint, detractum oleum vi ignis
<
lb
/>
omnium erit pręſtantiſſimum, ſecuriſſimum,
<
lb
/>
& quod vomitu eiicit. </
s
>
<
s
id
="
s.001937
">In vniuerſum autem
<
lb
/>
metallica eſſe oportet, quæ valida
<
expan
abbr
="
sũt
">sunt</
expan
>
& quę
<
lb
/>
illinuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.001938
">Indicio verò terra eſt illa, quam
<
lb
/>
circulatores
<
expan
abbr
="
deferũt
">deferunt</
expan
>
ex Melitea inſula, aduer
<
lb
/>
ſus ſerpentum morſus ictuſve: licet quidam
<
lb
/>
experto: dicant ſe oleum quod fit è ſcorpioni
<
lb
/>
bus & ſulphuræ, necnon chamælea
<
expan
abbr
="
hyperi-cóq;
">hyperi
<
lb
/>
cóque</
expan
>
liberare à venenis illitum, ac peſte. </
s
>
<
s
id
="
s.001939
">Ac
<
lb
/>
cipiunt
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ſcorpios viuaces
<
expan
abbr
="
prægrandéſq;
">prægrandéſque</
expan
>
,
<
lb
/>
Caniculæ
<
expan
abbr
="
tẽpore
">tempore</
expan
>
:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
tunc hoc animal eſt ſic
<
lb
/>
ciſſimum, vt reliqua etiam omnia. </
s
>
<
s
id
="
s.001940
">Siccitate
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
venenum, vt docebimus, in ſerpentibus
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõſtat
">conſtat</
expan
>
Excalefaciunt igitur illos in ſartagine
<
lb
/>
igni ſuperpoſita donec ſudent,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
ſic oleum
<
lb
/>
ſuperfuſum ſudore illorum
<
expan
abbr
="
cõbibit
">combibit</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.001941
">Sed & in
<
lb
/>
hoc oleo ſulphur metallicum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001942
">Si igitur ex
<
lb
/>
Melitea illa terra
<
expan
abbr
="
oleũ
">oleum</
expan
>
excipiatur, abundè vi
<
lb
/>
detur aduerſus
<
expan
abbr
="
pleraq;
">pleraque</
expan
>
venena ſufficere: quo
<
lb
/>
niam metallica oportet eſſe & veneno præ
<
lb
/>
dita, quæ venenis aduerſantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001943
">Quod enim
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg198
"/>
<
lb
/>
purgat
<
expan
abbr
="
venenũ
">venenum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
venenũ
">venenum</
expan
>
quaſi ſubſtantia eſſe
<
lb
/>
oportet: vt
<
expan
abbr
="
rhabarbarũ
">rhabarbarum</
expan
>
cùm
<
expan
abbr
="
bilẽ
">bilem</
expan
>
non purgat,
<
lb
/>
in illam vertitur. </
s
>
<
s
id
="
s.001944
">Hoc autem eſt ſubſtantia
<
lb
/>
tale eſte, quòd in id poteſt conuerti. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001945
">
<
margin.target
id
="
marg197
"/>
Oleum quod
<
lb
/>
illitum ve
<
lb
/>
nena propul
<
lb
/>
lus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001946
">
<
margin.target
id
="
marg198
"/>
Explicatio
<
lb
/>
ſententiæ
<
lb
/>
difficillimæ
<
lb
/>
5.de ſimplici
<
lb
/>
medie.c.18.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001947
">At verò dubitabit aliquis, quonam pacto
<
lb
/>
ſola arteriarum illitione liceat venenum ex
<
lb
/>
trudere? </
s
>
<
s
id
="
s.001948
">& an hoc ſit præſtantiſſimum? </
s
>
<
s
id
="
s.001949
">Her
<
lb
/>
cules non dixerim
<
expan
abbr
="
præſtantiſſimũ
">præſtantiſſimum</
expan
>
hoc ſenſu,
<
lb
/>
vt etiamſi præter id des in potu aut theria
<
lb
/>
cam, aut lac, aut
<
expan
abbr
="
ſiccũ
">ſiccum</
expan
>
vomicæ nucis igne de
<
lb
/>
cerptum (hic aquam colore, non odore vel ſa
<
lb
/>
pore imitatur) vel aliud ſi quid habes me
<
lb
/>
lius, vt quod forſan quidam circulator aduer
<
lb
/>
ſus venena vendebat antidotum dum hæc
<
lb
/>
emendarem, quinetiam melius proficeret.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001950
">Illud benè auſim dicere, illitionem arteria
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg199
"/>
<
lb
/>
rum & admota exterius, eſſe his quæ bibun
<
lb
/>
tur præſtantiora ac validiora: hoc vno dun
<
lb
/>
taxat excepto, quòd venenum adhuc in ven
<
lb
/>
triculo maneat. </
s
>
<
s
id
="
s.001951
">Nam his quæ vomitum va
<
lb
/>
lidum prouocant, lac, lixiuium, oleum, aqua
<
lb
/>
nucis vomicæ, quam modò ſuccum diximus,
<
lb
/>
præſtantiſſima ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001952
">Igitur in morſibus ve
<
lb
/>
nenatis, in aculeorum ictibus, in vnguentis
<
lb
/>
venenoſis, in potu veneni, quod ita ad præ
<
lb
/>
cordia penetrauerit, exterius adhibita auxi
<
lb
/>
lia validiora ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001953
">
<
expan
abbr
="
Itaq;
">Itaque</
expan
>
ſolent nonnulli exen
<
lb
/>
teratis mulis viuentibus ſe immittere: calor
<
lb
/>
enim ille auocat exterius venenum, ac illius
<
lb
/>
malitiam frangit. </
s
>
<
s
id
="
s.001954
">Occîdit etiam venenum vi
<
lb
/>
eius ad cor penetrante: at quæ illinuntur, ad
<
lb
/>
cor integris fermè facultatibus perueniunt
<
lb
/>
ac celerrimè: quæ verò bibuntur, præter id
<
lb
/>
quòd ſerò penetrant,
<
expan
abbr
="
morámq;
">morámque</
expan
>
trahunt plu
<
lb
/>
rimam, in ventriculo primùm, inde in ve
<
lb
/>
nis quę ad iecur, pòſt in iecore, vltimò etiam
<
lb
/>
in dextro cordis ſinu, adeò retunduntur vi
<
lb
/>
ribus, vt vix veſtigium eo tempore quo ma
<
lb
/>
ximas eſſe oportebat, relinquatur. </
s
>
<
s
id
="
s.001955
">Er
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg200
"/>
<
lb
/>
go vt in argento viuo, & quo in tracta
<
lb
/>
tione de Indica lue actum eſt, ſcabies, pſo
<
lb
/>
ra, & lues Indica expellitur (quoniam ſub
<
lb
/>
tilitate penetrat, caliditate attenuat &
<
lb
/>
expellit (praua & noxia caliditate, eadem
<
lb
/>
in venenis ratione illita deferuntur per arte-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>