Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002418
">
<
pb
pagenum
="
409
"
xlink:href
="
016/01/058.jpg
"/>
etiam frequens ob exhalationem ſequere
<
lb
/>
tur: aqua verò adhuc longè eſſet feruidior,
<
lb
/>
aliquandoque viſa foret, erumperetque per
<
lb
/>
interualla his in locis, cum tamen nunquam
<
lb
/>
viſa ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.002419
">Indicio eſt flammam ſub terra non
<
lb
/>
poſſe eſſe perpetuam, quòd vbi erumpit,
<
lb
/>
nunquam niſi per interualla id contigit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg268
"/>
<
lb
/>
Contingit autem, vt obſeruatum eſt, hoc
<
lb
/>
ob ventos. </
s
>
<
s
id
="
s.002420
">Nam quum venti ſæuiunt iux
<
lb
/>
ta loca, è quibus flamma erumpere ſolet,
<
lb
/>
tunc poſtridie, aut perendie, expectanda
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002421
">Hoc autem fit calore intimo, velut in
<
lb
/>
calce ab externo frigore intus coacto, in
<
lb
/>
de accenſo ſulphure bitumineve, velut à
<
lb
/>
follibus flamma augetur. </
s
>
<
s
id
="
s.002422
">Hoc autem eſt
<
lb
/>
quòd ſuprà demonſtrare polliciti ſumus,
<
lb
/>
dum de Ætnæ crateribus ſermonem habe
<
lb
/>
remus. </
s
>
<
s
id
="
s.002423
">Auctus igitur erumpit ea ratione,
<
lb
/>
quæ de cuniculis demonſtrata eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002424
">Hæc
<
lb
/>
omnia ergo ſi conferantur inuicem, prunam
<
lb
/>
ſubeſſe certò concludemus. </
s
>
<
s
id
="
s.002425
">Sed vnde alitur,
<
lb
/>
vnde motus, vnde reſpiratio? </
s
>
<
s
id
="
s.002426
">his enim tri
<
lb
/>
bus ignem indigere ſuperiùs eſt demonſtra
<
lb
/>
tum. </
s
>
<
s
id
="
s.002427
">Reſpirationem probet lapis aridus, ac
<
lb
/>
fungoſus, ignem fouens non aliter ad vn
<
lb
/>
guem quam calidus cinis. </
s
>
<
s
id
="
s.002428
">Motum exhibet
<
lb
/>
materia noua quæ perpetuo accenditur,
<
lb
/>
atque ita ignis ſedem mutans mouetur. </
s
>
<
s
id
="
s.002429
">Sic
<
lb
/>
enim in fuligine apud nos, quamdiu ſupereſt
<
lb
/>
ignis ſerpens, ſeruatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002430
">Nec idcircò conci
<
lb
/>
pit flammam, quòd bitumen illud impu
<
lb
/>
rum eſt, atque terræ miſtum. </
s
>
<
s
id
="
s.002431
">In omnibus
<
lb
/>
igitur fuligini perſimilis eſt materia il
<
lb
/>
la quæ ſub terra ardet, vnde fuliginem
<
lb
/>
bituminis ſpeciem eſſe haud dubium
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002432
">Cur igitur in flammam non erum
<
lb
/>
pat, cauſæ due ſunt: altera, quòd bitu
<
lb
/>
men impurum ſit: reliqua, quòd non reſ
<
lb
/>
pirat. </
s
>
<
s
id
="
s.002433
">Itaque fit vt tenuior quandoque pars
<
lb
/>
illius aſcendatur, flammamque emittat,
<
lb
/>
tuncque terræ motus & ſonitus exauditur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002434
">Sed materia non ſuppetente, quòd ſaxo
<
lb
/>
miſta ſit, nec benè reſpiret, non erumpit,
<
lb
/>
ſed ſpontè mouetur. </
s
>
<
s
id
="
s.002435
">Sed quonam pacto
<
lb
/>
ignis concluſus non extinguitur, aut ſaltem
<
lb
/>
dum materiam depaſcitur, ſedem non mu
<
lb
/>
tat? </
s
>
<
s
id
="
s.002436
">Cur non extinguatur cauſæ duæ ſunt,
<
lb
/>
bitumen & frigus aquæ, à quo cogitur calor
<
lb
/>
intus, nec ſecus quam in calce ignem accen
<
lb
/>
dit. </
s
>
<
s
id
="
s.002437
">Illud idem frigus ignem in loco eodem
<
lb
/>
retinet, qua ſemper ſub aqua. </
s
>
<
s
id
="
s.002438
">Sed longo
<
lb
/>
ſpatio aqua feruet, anguſto erumpit. </
s
>
<
s
id
="
s.002439
">Verum
<
lb
/>
quòd paruus ignis tanto feruori ſufficiat,
<
lb
/>
quatuor ſunt cauſæ. </
s
>
<
s
id
="
s.002440
">Prima, quæ non reſpi
<
lb
/>
rat, vt in æſtuariis. </
s
>
<
s
id
="
s.002441
">Secunda lapidis natura
<
lb
/>
quæ tophus eſt per ſe calidus, multum con
<
lb
/>
cipiens caloris, ac ſtabilem reddenſque af
<
lb
/>
fatim. </
s
>
<
s
id
="
s.002442
">Tertia cinis, quæ relictus eſt calidus,
<
lb
/>
ac plurimus & ſuapte natura ſiccior: vnde
<
lb
/>
etiam infuſa aqua hic noſter quæ longè
<
lb
/>
imbecillior eſt, illam excalefacit. </
s
>
<
s
id
="
s.002443
">Accedit
<
lb
/>
vltimò quòd aqua illa diuiſa eſt per riuu
<
lb
/>
los, facileque ob id calorem concipiens ac
<
lb
/>
retinens, quæ ſi in vnum coacta eſſet, vix
<
lb
/>
totius montis incendio incaleſceret, & ca
<
lb
/>
lefacta celerrimè etiam rediret ad propriam
<
lb
/>
naturam: ob id nullum mare, nullus la
<
lb
/>
cus, nullum flumen feruere poteſt ob aqua
<
lb
/>
rum abundantiam. </
s
>
<
s
id
="
s.002444
">Fontes, atque vt eò
<
lb
/>
minores, ſic acrius ſole ebulliunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002445
">Sed cur
<
lb
/>
non maior pars accenditur bituminis? </
s
>
<
s
id
="
s.002446
">quo
<
lb
/>
niam ſolum id accendi poteſt, quod ab
<
lb
/>
aqueo humido ſpoliatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002447
">Cùm verò totum
<
lb
/>
ſcateat hoc humido bitumen, atque hoc ip
<
lb
/>
ſo à ſulphure differat, priuſque accendatur,
<
lb
/>
ſiccari neceſſe eſt, diuque ob id proximo
<
lb
/>
igni etiam reluctari: ita fit vt valde ſen
<
lb
/>
ſim ignis adiunctam ſibi materiam depaſca
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.002448
">Cum igitur nec creſcere multum, nec
<
lb
/>
penitus extingui ignis ob dictas cauſas
<
lb
/>
queat, multa verò ſit materia illi parata,
<
lb
/>
paucuſque ad feruorem ſeruandum calor ſuſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg269
"/>
<
lb
/>
ficiat, neceſſe eſt ipſum feruorem multis
<
lb
/>
ſeculis manere. </
s
>
<
s
id
="
s.002449
">Manifeſtum eſt igitur,
<
lb
/>
quod omnes aqua, quæ feruent, natura le
<
lb
/>
ues ſunt, & medica præditæ facultate. </
s
>
<
s
id
="
s.002450
">Sed
<
lb
/>
non talis eſt, quæ vſui apta eſt ad ſeruan
<
lb
/>
dam valetudinem. </
s
>
<
s
id
="
s.002451
">Optima enim aqua co
<
lb
/>
lore, odore, ſaporeque caret, pellucidaque
<
lb
/>
exiſtit, atque epota non moratur in ventre:
<
lb
/>
talis Eulæi fluminis qui per Suſianam è
<
lb
/>
Zagro monte profluit, nam eam Perſarum
<
lb
/>
Reges ſecum in expeditionibus deferebant:
<
lb
/>
tantum fuit illis diligentiæ ad vitam tuen
<
lb
/>
dam. </
s
>
<
s
id
="
s.002452
">Nam in eius conſeruatione proxima
<
lb
/>
eſt aëri aqua, vt in Commentariis ſuper
<
lb
/>
tractatu de Temperamentis Auicennæ de
<
lb
/>
monſtrauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.002453
">Neque mirum videri debet
<
lb
/>
quòd Artaxerxes Longimanus tamdiu vi
<
lb
/>
xerit, cum Perſarum reges tantam curam in
<
lb
/>
aëre & aqua deligendis impenderent. </
s
>
<
s
id
="
s.002454
">Sed lo
<
lb
/>
co Eulæi apud Ælianum Choaſpem inue
<
lb
/>
nio. </
s
>
<
s
id
="
s.002455
">Inueni & flumen eſſe iucundiſſimi ſa
<
lb
/>
poris inter Gangem & Indum, ex quo quæ
<
lb
/>
non poſſunt regionis accolæ bibere, percur
<
lb
/>
ſores tranſlatis aquis bibunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002456
">Sed Coaſpes
<
lb
/>
in Mediæ regione eſſe creditur, Stabone ta
<
lb
/>
men aliter ſentiente: ſed ſi in India eſſet,
<
lb
/>
Perſepolim vix transferri potuit. </
s
>
<
s
id
="
s.002457
">Coaſpis
<
lb
/>
igitur aqua optima ſit: Eulæi verò iucunda,
<
lb
/>
& ipſa, atque in vſu Perſarum regibus In
<
lb
/>
diam optimas & iucundiſſimas aquas habe
<
lb
/>
re certum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002458
">His proxima bonitate Niloti
<
lb
/>
ca, reliquorum maiorum fluminum vix vlla
<
lb
/>
probatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002459
">Sed de his ſpecialiter alibi tracta
<
lb
/>
uimus. </
s
>
<
s
id
="
s.002460
">Sunt aliæ frigiditate celebres, olim ex
<
lb
/>
Corinthio agro è montis vertice fluens, ni
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg270
"/>
<
lb
/>
ue frigidior. </
s
>
<
s
id
="
s.002461
">Refert Georg. </
s
>
<
s
id
="
s.002462
">Agricola intra
<
lb
/>
primum à Culma lapidem, Inſanam, voca
<
lb
/>
tam, quæ cum feruere videatur, eſſe frigi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg271
"/>
<
lb
/>
diſſimam. </
s
>
<
s
id
="
s.002463
">In Bohemia rurſus iuxta flumen
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
Egrã
">Egram</
expan
>
, Furioſa, appellata, quæ & ipſa ampul
<
lb
/>
lis feruens non frigore, ſed tonitru potiùs
<
lb
/>
edito inſignis: ſic auribus cadendo obſtrepit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002464
">Simili modo poſtquam Conſtantienſem la
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg272
"/>
<
lb
/>
cum iuxta Scaphuſiam exiuit è rupib. </
s
>
<
s
id
="
s.002465
">Rhe
<
lb
/>
nus adeò altis præcipitatur, vt procul multis
<
lb
/>
paſſuum millibus audiatur, propè verò to
<
lb
/>
nitrui ſimilis fragor videatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002466
">Nam ſtrepi
<
lb
/>
tus aquarum cauſa eſt caſus ab alto, aut exi
<
lb
/>
tus cum impetu ex anguſtis locis: ſicut frigo
<
lb
/>
ris niues, marmora, metalla, cœlum rigens,
<
lb
/>
motuſque rapidus, tum caſus ab alto, & quod
<
lb
/>
maximum eſt, permiſtio halinitri: nam hoc
<
lb
/>
inferius demonſtrabitur. </
s
>
<
s
id
="
s.002467
">Sed frigiditas hæc
<
lb
/>
in quibuſdam fontibus perpetua non eſt: ve
<
lb
/>
lut in Hiſpaniæ agro quodam oppidi Peſ
<
lb
/>
queræ de Duero, iuxta magnum flumen Du
<
lb
/>
rium, à Fortunatis diſtat 11. partibus, ab æ
<
lb
/>
quinoctij circulo 42. fons qui ab initio veris </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>